Het Hooghuis

Herita kon in april 2023 eigenaar worden van het Hooghuis in Doel, een 17de-eeuwse schipperswoning, volledig overwoekerd en in erbarmelijke staat. Het was van meet af aan duidelijk dat de restauratie van het pand een hele klus zou worden. Hoe ver staan we intussen? Tijd voor een update met Herita-collega Nele Vranken.

Nele, wat is jouw rol in het restauratieproject?

Ik ben het aanspreekpunt voor iedereen die meewerkt aan het restauratiedossier. Ik werk samen met de architecten, leid de vooronderzoeken en heb contact met de overheid die subsidies toekent en toestemming verleent om de werken uit te voeren.

Hoe staat het met de restauratie?

We hebben alvast instandhoudingswerken uitgevoerd, want het gebouw lag er heel slecht bij. Dat geldt overigens voor alle panden in Doel, het onderhoud was heel summier. We hebben het dak gedicht, alle moerbalken gestut en snoeiwerken uitgevoerd om de gevels vrij te maken. Zo kunnen we de verschillende pathologieën oftewel de bouwkundige gebreken beter lezen, analyseren en aanpakken. Aan de echte restauratieve ingrepen moeten we nog beginnen.

Herita heeft intussen ook architecten aangesteld?

Dat klopt. We hebben gekozen voor Bressers Architecten, een bureau dat gespecialiseerd is in erfgoed. Dat is best wel een niche. De wetgeving is erg specifiek. We werken dus graag samen met partners die daar ook voeling mee hebben. Bovendien is de situatie in Doel best complex. Er zijn veel partijen met een grote liefde voor het dorp. Veel van deze mensen zitten in actiecomités, maar er zijn natuurlijk ook altijd personen die nog niet op onze radar zitten. Mensen die destijds uit hun huis zijn gezet bijvoorbeeld. Zij voelen nog steeds een grote verbondenheid met het dorp. We vinden het belangrijk om al die verhalen samen te brengen.

Waar zijn jullie op dit moment concreet mee bezig in het restauratieproject?   

We zitten nu in het stadium van de vooronderzoeken. Zo brengen we bijvoorbeeld de stabiliteit van het Hooghuis in kaart. We hebben putten gegraven om de funderingen te bekijken. Zo kunnen we onderzoeken hoe diep die zijn en welke materialen er zijn gebruikt. Om het draagvermogen van de grond te bepalen hebben we ook sonderingen laten uitvoeren. De resultaten van al die onderzoeken gaat de ingenieur stabiliteit weldra interpreteren.

We duiken momenteel ook volop in een materiaal-technisch onderzoek dat eerder al werd uitgevoerd, meer bepaald in 2015. Daar vinden we onder meer relevante informatie over de aanwezige steentypes en de historische verflagen.

Een andere belangrijke analyse is het onderzoek van de houtstructuur. Met een naald heeft de resistograaf de kwaliteit van de moer- en de kinderbalken gemeten. Dat was broodnodig, want er zijn lekken geweest en kevers hebben in de houten draagstructuren huis gehouden. De houtexpert heeft ook een visuele inspectie gedaan om te zien of het hout niet krom wordt getrokken door zwammen. Daar maakt hij op dit moment een verslag van. Zodra dat klaar is, kan de ingenieur stabiliteit ook deze resultaten interpreteren. Ik ben erg nieuwsgierig!

Wat is de volgende stap?

Met alle conclusies uit de verschillende vooronderzoeken stelt het ontwerpteam een restauratiedossier samen. Daarin bundelen we alle informatie die gaat leiden tot een bepaalde restauratievisie. Die visie moet vervolgens worden goedgekeurd door het Agentschap Onroerend Erfgoed omdat het Hooghuis een beschermd monument is.

Wanneer kan je dan beginnen aan de effectieve restauratiewerken?

We hopen tegen eind dit jaar een voorstel in te dienen. Met een vlotte goedkeuring en in het geval dat er geen onverwachte problemen opduiken – en dat is altijd een risico bij erfgoedsites – zouden we de effectieve restauratiewerken kunnen starten in augustus 2024.