Lucid
De vooronderzoeken van het kasteel van Horst zijn (bijna) afgerond
Vooronderzoeken helpen om restauratiedossiers te onderbouwen en tot goed afgewogen restauratiekeuzes en behandelingsvoorstellen te komen. Herita neemt je mee achter de schermen en vertelt je exclusief welke resultaten deze vooronderzoeken opleverden. Het materiaal-technisch onderzoek bracht belangrijke informatie over de muurschilderingen in het kasteel aan het licht.
De oudste schilderingen op het gewelf van de donjon werden vermoedelijk kort na de bouw van de verdedigingstoren (1420-1430) gerealiseerd. Om nauwkeuriger te kunnen dateren werd een C14-analyse uitgevoerd op een deur in de donjon.
Opmerkelijk: tijdens de werken werd er een nieuwe schildering aangetroffen op de tweede verdieping van de donjon: een voorstelling van een houten staakmolen. Voor deze vooronderzoeken hadden we geen weet van deze schilderingen. Een bijzondere vondst!
De schilderingen bestaan waarschijnlijk uit een temperaverf: een rode achtergrond met wolkvormige medaillons in blauw- en bordeaux tinten. In elk medaillon is een knielend hert geschilderd en verguld. Ze werden in 1985 per toeval ontdekt onder een dik pak later aangebrachte pleister, en destijds slechts gedeeltelijk vrijgelegd. Er bleven nog vele kalkresten en kalksluiers op de verflaag aanwezig. Om de leesbaarheid van de schilderingen te bevorderen zijn er tijdens dit onderzoek ook enkele nieuwe vrijleggingen en proefrestauraties gebeurd. Daarbij is de nog aanwezige kalksluier verwijderd en is de verf plaatselijk gefixeerd. Tijdens de uiteindelijke restauratie zullen nog meer werken worden uitgevoerd: barsten worden gefixeerd en geconsolideerd, oude herstellingen met een te witte mortel zullen worden verwijderd en vervangen door nieuwe invullingen in de originele kleur. Lacunes worden bepleisterd met een gekleurde mortel die beter aansluit bij de originele. Na de restauratie zal het kleurenpalet van de muurschilderingen helderheid hebben teruggewonnen zodat ze in al hun pracht kunnen bewonderd worden.
Deze schilderingen vertonen meerdere beschadigingen en schraap- en krassporen veroorzaakt door onprofessionele vrijleggingen na hun ontdekking in 1937. Vermoedelijk waren beide zalen ooit volledig versierd met muurschilderingen. Onderzoekers gaan ervan uit dat het overige pleisterwerk in een te slechte staat was en in het verleden al verwijderd werd. Nieuwe ontdekkingen zijn hier dus jammer genoeg niet mogelijk.
Toen het Kasteel van Horst nog dienst deed als recreatiedomein Horst krasten vele bezoekers hun namen in de waardevolle muurschilderingen. Tijdens de proefrestauratie trachten we deze vorm van ‘grafitti’ te verwijderen. Na het verwijderen van de graffiti en andere storende elementen worden de lacunes voorzichtig van retouches voorzien. We kiezen hier voor een aquareltechniek. Dit zorgt ervoor dat de ingrepen steeds omkeerbaar zijn; een belangrijke voorwaarde tijdens de restauratie.
De schilderingen in de Ovidiuszaal en 2de emblematazaal dateren uit het begin van de 17de eeuw. Het gaat om zowel architecturale en decoratieve motieven als tapijt-imiterende schilderingen met Mozestaferelen. Een nog onbekende schildering kon geïdentificeerd worden als het verhaal van Mozes, zijn broer Aaron en de koperen slang uit het Oude Testament. Opnieuw een doorbraak!