Kasteel Beauvoorde

Deze zomer stuurt Radio 2 z’n mysteriejagers weer op pad om raadselachtige zaken te onderzoeken en op te lossen. Onlangs kwam mysteriejager Ward langs bij Kasteel Beauvoorde in Veurne. De laatste wens van kasteelheer Arthur Merghelynck was dat er na zijn dood niets aan het kasteel mocht veranderen. Uit recent onderzoek van Herita blijkt dat er toch heel wat veranderd werd in het kasteel. Hoe zag Kasteel Beauvoorde eruit in 1908, toen Arthur Merghelynck overleed? Kunnen we de veranderingen ongedaan maken en de tijd weer terugdraaien? Radio 2 en Herita zoeken het uit.

Deel 1: De laatste wens van kasteelheer Arthur Merghelynck

In 1875 koopt jonkheer Arthur Merghelynck het vervallen Kasteel Beauvoorde. Hij restaureert het naar hoe het eruit zag in de 17de eeuw. Als ware romanticus wil Merghelynck ontsnappen aan de moderniteit van de 19de eeuw, daarom maakt hij van Kasteel Beauvoorde zijn nostalgische bubbel. Via verzamelaars koopt Merghelynck allerlei antiekstukken en curiositeiten uit de 17de eeuw. En wat hij niet kan vinden, laat hij namaken. Zo vult Merghelynck het pand tot de nok met prachtige meubels, schilderijen en hebbedingen van over de hele wereld.

In 1905 laat hij zijn testament opmaken. Daarin schrijft hij onder andere dat er na zijn dood niets aan het kasteel mag worden veranderd. Dit is zijn laatste wens. Merghelynck overlijdt in 1908 op 55-jarige leeftijd. Het doel van Herita is om het kasteel weer te herstellen zoals Merghelynck het had achtergelaten in 1908. Want uit recent onderzoek is gebleken dat er wel degelijk een heel aantal dingen veranderd zijn na zijn dood – het probleem is dat we niet zeker zijn wát er precies allemaal gebeurd is. Daarbij kunnen de mysteriejagers ons hopelijk helpen!

Deel 2: Op zoek naar aanwijzingen

Het is duidelijk dat de tijd toch sporen heeft nagelaten in Kasteel Beauvoorde. Zo weten we bijvoorbeeld dat het kasteel preventief werd leeggehaald tijdens WO II, en dat de meubels werden ondergebracht bij inwoners van Wulveringem. Maar of alle meubels uiteindelijk werden teruggebracht, dat weten we niet. Na WO II gaf de KANTL – die er toen onderdak vond – het kasteel een grote opknapbeurt. Ook daar werd het een en ander verschoven en veranderd.

De vraag blijft dus: hoe zag het interieur van het kasteel eruit in 1908 – toen Merghelynck overleed? Luisteraar Werner Peene leidt ons naar de Stichting de Bethune nabij Kortrijk. Daar liggen oude foto’s van het kasteel. Een heel interessante vondst, maar jammer genoeg dateren de foto’s uit 1889. Dat is bijna 20 jaar “te vroeg” om echt bruikbaar te zijn.

En dan duikt er plots een nieuw spoor op. Site-coördinator Sieglinde Steenkiste ging samen met mysteriejager Ward snuisteren op de zolder van het oude schoolgebouwtje. Dat gebouw was ook eigendom van Arthur Merghelynck. In een van de dozen op zolder vonden ze een boedelbeschrijving uit 1926. Wat een vondst! De boedelbeschrijving zelf is dan misschien niet echt bruikbaar – omdat ze zo’n 20 jaar "te laat" komt – maar er staat wel een gouden tip in… Er wordt verwezen naar een boedelbeschrijving uit 1909!

Deel 3: De gouden tip!

In de inventaris uit 1926 staat een verwijzing naar een boedelbeschrijving van 4 februari 1909. Dit moet dé gouden tip zijn! Maar waar vinden we die inventaris? De mysteriejagers trekken naar Brussel, naar de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR). Merghelynck was immers een fervent archivaris: hij hield allerlei stambomen, handschriften, kronieken en oude familiedocumenten bij. Hij schonk zijn archief aan de Koninklijke Bibliotheek.

Jammer genoeg is er in Brussel geen spoor te vinden van de inventaris uit 1909. Dr. Ann Kelders van de KBR heeft wel nog een idee van waar de boedelbeschrijving zou kunnen liggen: bij de Koninklijke Academie voor Nederlands Taal en Letteren (KANTL) in Gent. De KANTL kreeg het kasteel namelijk ter beschikking na de dood van kasteelvrouw Julienne Flyps. De zoektocht gaat verder!

Bij de KANTL vinden de mysteriejagers 20 archiefdozen die vol zitten met documenten over Kasteel Beauvoorde. De boekhouding van 1967-1998, restauratie- en onderhoudpremies uit 1997, rekeningen, briefwisseling, en... een inventaris van roerende en onroerende goederen uit 1909! In deze boedelbeschrijving wordt kamer per kamer opgelijst welke meubels, schilderijen en andere stukken erin staan en hoeveel ze waard zijn.

Wat een ontdekkingen! Foto's uit 1889, de boedelbeschrijving uit 1926 én de inventaris uit 1909: met al deze bronnen kunnen we aan de slag om originele interieur van het kasteel weer te herstellen. Zo kunnen we de laatste wens van Arthur Merghelynck toch nog vervullen. Bedankt, mysteriejagers! En ook bedankt aan alle luisteraars die zo'n waardevolle tips en getuigenissen doorspeelden!

Benieuwd naar het resultaat van de restauratie? De werken worden voltooid in 2025. Daarna wordt het kasteel weer opengesteld voor publiek. In de tussentijd kan je het kasteelpark en de omgeving ontdekken tijdens een toffe luisterwandeling en zoektocht voor kinderen. Zo kom je op een originele en interactieve manier meer te weten over het leven van de laatste kasteelbewoners.

Krijg je geen genoeg van het mysterie rond Kasteel Beauvoorde? Beluister dan zeker ook de podcast op VRT MAX.