Lucid
Restauratieblog: vleermuisvriendelijke ingrepen
Dat er vleermuizen wonen op de zolders van oude kastelen is geen verrassing. Ook in Kasteel Beauvoorde is dat het geval. De restauratie van het dak en de zolder is dan ook een ingrijpende gebeurtenis voor deze fascinerende dieren. Hoe ga je daar als erfgoedbeheerder mee om? Waar moet je rekening mee houden? Je komt het in deze blog te weten.
Grote zolders van oude gebouwen zoals bijvoorbeeld een kasteel, vormen de gedroomde verblijfplaatsen van vleermuizen. De beestjes vinden er veel invliegmogelijkheden en meer spleten om zich in te verstoppen dan in moderne woningen. Geen wonder dus dat er in Kasteel Beauvoorde tal van vleermuizen te vinden zijn. De totaalrestauratie van het kasteel omvat dan ook vleermuisvriendelijke ingrepen. We realiseren daarnaast ook nieuwe verblijfplaatsen voor de diertjes op het kasteeldomein.
Vleermuisvriendelijke ingrepen
Vleermuizen zijn een beschermde diersoort en bovendien erg nuttig: ze jagen bijvoorbeeld op insecten die het hout aantasten en verorberen heel veel muggen. Het is dus allerminst de bedoeling om de vleermuizen uit het kasteel te verjagen, integendeel. Daarom voorzien we onder andere geen isolatie in het dak van het kasteel, maar verloopt de isolatieschil via de zoldervloer. In de zolderruimtes bevinden zich nu de luchtgroepen die zorgen voor de temperatuurbeheersing in het kasteel. Dankzij de vloerisolatie ondervinden de vleermuizen in de bovenliggende zolderruimte hier geen hinder van.
In de dakbedekking van het kasteel zitten bat access tiles verwerkt. Deze speciale dakpannen zorgen voor kleine in- en uitvliegopeningen voor de vleermuizen. De vleermuissoorten die leven in Kasteel Beauvoorde hebben geen nood aan grotere openingen. Eens de vleermuizen binnenvliegen door de kleine opening kunnen ze landen op een speciale landingsplank met voldoende grip. Ook aan de buitenzijde van het dak is gedacht aan voldoende grip aangezien de tiles zich bevinden op een steile dakhelling. Verder worden er in de zolders verschillende vleermuisschuilplaatsen geïnstalleerd tussen de balken zodat o.a. Laatvliegers hiertussen kunnen wegkruipen.
'Lijkenhuisje' wordt winterverblijf
Het zogenaamde lijkenhuisje van Kasteel Beauvoorde vind je in het park. Het is eigenlijk een bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Die zal binnenkort de ideale winterverblijfplaats worden voor vleermuizen. De muren en het dak die nu boven het maaiveld uitkomen worden bedekt met een halve meter grond om de thermische buffercapaciteit van de bunker te verhogen en er komt een afsluiting met invliegopening voor de vleermuizen. Een nieuwe schouw zal ervoor zorgen dat de luchtcirculatie gegarandeerd blijft. Daarnaast zullen er voldoende spleten en wegkruipmogelijkheden gerealiseerd worden. De werken aan de bunker starten in het voorjaar van 2025.
Vleermuiskasten
Wie de afgelopen maanden af en toe in het kasteelpark wandelde, merkte het al op: er hangen vleermuiskasten in de bomen. Die kasten werden geplaatst tijdens de restauratiewerken aan de daken aangezien er toen intensief gewerkt werd in de zolderruimtes. Zo werden onze kasteelvleermuizen niet dakloos!
Lokale populatie beschermen
Vleermuizen zijn plaatstrouwe dieren. Ze gebruiken tientallen jaren dezelfde verblijfplaats. Er zijn zelfs kerkzolders die al 200 jaar door dezelfde vleermuissoort bewoond worden. De kans is reëel dat ook Kasteel Beauvoorde een centrale rol inneemt in het leefgebied van deze dieren. In de regio rond het kasteel zijn geen grote winterverblijven aanwezig, de vleermuissoorten die niet in gebouwen overwinteren moeten dus terugvallen op een netwerk van kleinere winterverblijfplaatsen zoals het lijkenhuisje in het park. Door die bunker van Kasteel Beauvoorde in te richten als winterverblijfplaats zal de lokale populatie zich minder ver moeten verplaatsen voor overwintering, wat de overlevingskansen van jongere dieren verhoogt. De populatie Laatvliegers zal geen gebruik maken van het lijkenhuisje, zij zullen ondanks de ingrepen in het lijkenhuisje de zolderruimtes blijven verkiezen.
Wist je dat?
De laatvlieger is een van onze grootste vleermuizen. Hij dankt zijn Nederlandse naam aan het feit dat hij later uitvliegt dan een andere grote vleermuissoort, de rosse vleermuis (of vroegvlieger).
Nog een weetje over de vleermuizen in het kasteel
De laatvliegers in Kasteel Beauvoorde zijn waarschijnlijk een satellietpopulatie van de grote kolonie in de kerk van Eggewaartskapelle. De kolonie in de kerk van Eggewaartskappelle is de grootste kolonie laatvliegers in Vlaanderen.
Bron: ANB en Regionaal Landschap Houtland
Eptesicus serotinus, CC BY-SA 3.0 Mnolf
Meer restauratieblogs over Kasteel Beauvoorde
Eptesicus serotinus, CC BY-SA 3.0 Mnolf
Restauratieblog: vleermuisvriendelijke ingrepen
15 november 2024
Hoe ga je als erfgoedbeheerder om met vleermuizen in je gebouw? Welke vleermuisvriendelijke ingrepen worden ondernomen in Kasteel Beauvoorde? Je komt het te weten in deze restauratieblog!
Restauratie-update: vermiste kazuifel opnieuw terecht
22 oktober 2024
Arthur Merghelynck was een verwoed verzamelaar van onder andere liturgische gewaden.Het was een tijdlang niet duidelijk waar de objecten zich bevonden en of ze nog bestonden. Tot er een goed-nieuws-bericht verscheen in onze mailbox.
